DİŞHEKİMLİĞİNDE
SERBEST MESLEK PRENSİPLERİNİN ÖNEMİ
Dişhekimliği mesleği Türkiye’de serbest meslekler
grubu içerisinde yer alır(*). AB ülkeleri arasında geçerli sağlık
mevzuatında da dişhekimliği “Serbest Meslek” olarak tanımlanmaktadır. Serbest
meslekler grubu içerisinde dişhekimleri, doktorlar, veterinerler, eczacılar ve
mühendisler de yer almaktadır. Serbest meslek ilkelerinin toplumun özellikle
sağlığa ulaşmasında ve optimal iyi sağlık hizmeti almasında çok önemli
yeri olduğunun altı çizilmektedir. Yaşanan birçok ekonomik ve finansal sorunda,
serbest mesleklerin profesyonel sorumlulukları ve kendi kendilerini
yönetme (özerklik) şeklinin birçok ekonomik krizin az zararla atlatılmasında ve
toplumların sosyal bütünlüğünü devamlılığında rolü olduğu AB otoriteleri
tarafından vurgulanmıştır. Bunun nedenleri arasında serbest meslek icrası yapan
kişilerden yüksek nitelikli eğitim ve de kesinlikle uygulanması istenen
mesleki kurallar içinde çalışmalarının talep edilmesidir. Kendi mesleki
sorumlulukları ve kendilerine tanınan bağımsız (özerk) çalışma ortamı
profesyonel çalışma hayatlarında başarılı olmalarında ki en önemli
etkenlerdir.
Avrupa Birliği Komisyonundaki resmi temsilcileri
olan serbest meslek gruplarına ait organizasyonlar:
ü Council of European Dentists (CED)
ü Standing Committee of European Doctors (CPME)
ü European Council of Engineers Chamber (ECEC)
ü Federation of Veterinarians (FVE)
ü Pharmaceutical Group of the European Union
(PGEU)
Aşağıda belirtilen AB Serbest Meslek Sözleşmesini (EU
Charter of Liberal Professions) kabul etmiş ve desteklemektedirler
(2013).
Bu
sözleşmenin Temel Prensipleri:
·
Kamu yararına
hizmeti önceler ve bunun sorumluluğunu kabul ederler.
·
Güven temelli
hizmet önceliklidir.
·
Yüksek kaliteli
hizmeti esas alır.
·
Serbest meslek
sahipleri kendi alanlarıyla ilgili olarak 3.kişilere karşı bağımsızdır.
·
Serbest meslek
hizmetini başkasına devredemezler, kendileri uygular.
·
Profesyonel etik
değerler temelinde davranırlar dolayısıyla güvenilirdirler.
·
Kendi (öz) regülasyonlarını hastalarının
haklarını korumak ve optimize etmek üzerine oluşturur ve şeffaflık içinde uygularlar.
·
Kendi (bilgi,
beceri, teknoloji) yetkinliklerini geliştirmek için sürekli eğitim
çalışmalarına katılır ve yakından takipçisi olurlar.
Serbest
mesleklerin genel prensiplerini dişhekimleri için uyarlarsak aşağıda ki ilkeler
ön plana çıkmaktadır:
·
Dişhekimi hastasına
teşhis koyarken bilimsel tıbbi bilgiyi esas alır.
·
Dişhekimi
hastasının teşhis ve tedavisinde özerktir, mesleklerini otonom şekilde uygular
ve 3. kişiler karışamaz.
·
Dişhekimi
hastalarının tedavilerini bizzat kendi sorumluluklarında ve kendileri yaparlar.
·
Hastasının
haklarını ve yararını koruyan iyi hekimlik anlayışı içinde hareket eder.
·
Hastasına güven
temelinde ve moral (ahlaki)değerler bilinci ile hizmet eder.
·
Dişhekimi
profesyonel etik düzenlemeler içinde kendi kendini yönetir.
Dişhekiminin,
kendi kendini yöneten, kendi sorumluluğunun farkında olarak mesleki
faaliyetlerini sürdüren, teşhis ve tedavisinde bilimsel tıbbi bilgiyi esas alan
ve kimsenin baskısı altında kalmadan çalışmasına imkân sağlayan serbest meslek
prensipleri, bugüne kadar güven temelli hasta-hekim ilişkisinin en iyi
kurulabildiği ve hastaya optimal sağlık hizmeti sağlayabildiği için, FDI
-ERO’nun sağlık politik bildirilerinde de önemle desteklenmektedir.
(*) 193 sayılı Serbest Meslekler Yasası: Serbest meslek faaliyeti sermayeden ziyade şahsi mesaiye,
ilmi ve mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari niteliği
olmayan işlerin işverene bağlı olmaksızın kendisi tarafından yapılan ve şahsi sorumluluk
altında gelir sağlamak için nam ve hesabına yapılmasıdır.
Prof. Dr. Taner
Yücel
TDB Akademi Başkanı